فارغالتحصیل (به انگلیسی: The Graduate) فیلمی است ساختهٔ مایک نیکولز در سال ۱۹۶۷. فیلمنامهٔ این فیلم را کالدر ویلینگهام و باک هنری بر اساس رمانی به همین نام نوشتهٔ چارلز وب نوشتهاند. نقشهای اصلی فیلم را آن بنکرافت و داستین هافمن بازی میکنند. داستان فیلم دربازهٔ بنجامین بردداک (با بازی هافمن) است که به تازگی از دانشگاه فارغالتحصیل شده و اسیر وسوسهٔ زنی مسنتر از خود، خانم رابینسون، (بنکرافت) میشود و در نهایت به دختر او الین (با بازی کاترین راس) دل میبندد.
این فیلم در فهرست ۱۰۰ فیلم برتر بنیاد فیلم آمریکا (بفا) که در سال ۱۹۹۸ منتشر شد، در رتبهٔ هفتم قرار گرفت. در سال ۲۰۰۸ این فیلم در فهرست بفا به رتبهٔ هفدهم تنزل کرد.
فارغالتحصیل همچنین در فهرست پرفروشترین فیلمهای تاریخ سینمای آمریکا (تعدیل شده بر اساس تفاوت قیمت بلیط) در جایگاه ۲۱ام قرار دارد.
فارغالتحصیل دومین فیلم داستین هافمن و اولین نقش مهم او در سینماست.
داستان فیلم
بنجامین بردداک، جوانی گوشهگیر و خجالتیست که به تازگی درسش را تمام کرده و به زادگاهش، لسآنجلس، بازمیگردد. او که تازه قدم به دنیای بزرگسالی گذاشته، میکوشد زندگی شریف و آبرومندی بر اساس راه و رسم طبقه متوسط و الگوی زندگی پدر و مادرش برای خود دست و پا کند اما در مییابد که احساس متناقضی نسبت به ارزشهای طبقهٔ متوسط رو به بالا دارد و از برخورد اطرافیانش دلزده و گریزان است.
خانم رابینسون، همسر شریک تجاری پدرش، به بنجامین نزدیک میشود و با او طرح دوستی میریزد. بنجامین وارد رابطهای ناخواسته و پیچیده با خانم رابینسون میشود. پدر بنجامین و آقای رابینسون بیخبر از ماجرا، مایلند بنجامین با دختر رابینسون، الین، ازدواج کند و قرار دوستانهای میان بنجامین و الین ترتیب میدهند. بنجامین تلاش میکند با رفتار خشن و بیملاحظهاش الین را از خود براند. الین میرنجد و به گریه میافتد. در نهایت بنجامین به او توضیح میدهد تحت فشار پدرش و پدر الین تن به این آشنایی دادهاست. بنجامین و الین درمییابند نقاط مشترکی دارند و دوستیای میانشان شکل میگیرد. خانم رابینسون که از دوستی بنجامین و الین خشمگین شدهاست بنجامین را تهدید میکند که رابطهشان را برای الین فاش کند. بنجامین تمام ماجرا را پیش الین اعتراف میکند و الین، دلشکسته، او را ترک میکند.
الین در دانشگاه با پسر جوانی به نام کارل آشنا میشود. بنجامین که حالا کاملاً به الین دل باختهاست سراغ او میرود تا رابطهاش با کارل را به هم بزند اما الین به او خبر میدهد که پدرش مصمم است که او با کارل ازدواج کند و او نیز تصمیم پدر را پذیرفتهاست.
آقای رابینسون از موضوع رابطهٔ بنجامین و همسرش با خبر میشود و سراغ بنجامین میرود و با او درگیر میشود. در نهایت بنجامین را تهدید میکند و از او میخواهد به دخترش نزدیک نشود. بنجامین به خانه رابینسونها میرود اما تنها خانم رابینسون آنجاست که به او میگوید راهی برای برهم زدن این ازدواج وجود ندارد.
در نهایت در روز عروسی الین و کارل، بنجامین خودش را به کلیسا میرساند. الن به سمت او میشتابد و هر دو از مراسم فرار میکنند. در تصویر آخر فیلم، الین و بنجامین را از پشت پنجرهٔ اتوبوس میبینیم که دور میشوند.
جوایز و افتخارات
فارغالتحصیل در سال ۱۹۶۷ نامزد دریافت ۷ جایزهٔ اسکار بهترین فیلم، بهترین بازیگر مرد (داستین هافمن)، بهترین بازیگر زن (آن بنکرافت)، بهترین بازیگر نقش مکمل زن (کاترین راس)، بهترین فیلمنامهٔ اقتباسی و بهترین فیلمبرداری شد و جایزهٔ اسکار بهترین کارگردانی (نیکولز) را به دست آورد.
نمایش در ایران
این فیلم در ایران با عنوان "گراجوئت" برای نخستین بار در تهران در سینما امپایر ( استقلال ) اکران شد و تماشای آن برای اشخاص کمتر از ۱۸ سال ممنوع شده بود. نمایش نخست آن با فروش خیلی خوب ۷ هفته طول کشید و این فیلم بار دیگر در تراس (سالن تابستانی) امپایر به مدت چند هفته نمایش داده شد. بعدها این فیلم در ساعات دیروقت شب از تلویزیون ایران پخش شد.
اقتباسها
در اوایل آوریل سال ۲۰۰۲، نسخهٔ تئاتری این اثر با بازی کاتلین ترنر در نقش خانم رابینسون و جیسون بیگز در نقش بنجامین بردداک و آلیشیا سیلور استون در نقش الین، ابتدا در تئاتر گیلگاد لندن و سپس در تئاتر برادوی به روی صحنه رفت.