هما روستا (۴ مهر ۱۳۲۵–۴ مهر ۱۳۹۴)  بازیگر سینما، تلویزیون و تئاتر، کارگردان و مترجم ایرانی بود. او برای بازی در فیلم ملک خاتون برنده جایزه بهترین بازیگر زن از «جشنواره هنری ادبی روستا» شد، برای بازی در تلهتئاتر شعبده‌باز برنده جایزه بهترین بازیگر زن از جشنواره سیما شد، و برای بازی در فیلم‌های تمام وسوسه‌های زمین و از کرخه تا راین نامزد سیمرغ بلورین جشنواره فیلم فجر و برای پرنده کوچک خوشبختی نامزد دریافت لوح زرین جشنواره فیلم فجر شد، و برای بازی در لژیون نامزد دریافت جایزه بهترین بازیگر نقش اول زن از سومین جشن خانه سینما شد.

آغاز زندگی و تحصیلات

هما روستا سال ۱۳۲۵ خورشیدی در تهران زاده شد. پدرش رضا روستا از مبارزان ضد دیکتاتوری و از رهبران حزب توده ایران در اوایل دهه ۱۳۳۰، چندی پس از تولد هما، به همراه خانواده‌اش به مسکو در اتحاد جماهیر سوسیالیستی شوروی مهاجرت کرد.

هما روستا مدرک فوق لیسانس خود را از دانشکده هنرهای دراماتیک بخارست رومانی گرفت. او در سال ۱۳۴۹ به ایران بازگشت و در رشته شیمی مشغول به تحصیل شد ولی آن را نیمه تمام گذاشت.

کارهای هنری

اولین حضور او در سینما با فیلم دیوار شیشه‌ای به کارگردانی ساموئل خاچیکیان در سال ۱۳۵۰ رقم خورد.

سال ۱۳۵۱، هما روستا که در دانشکده هنرهای دراماتیک مشغول تدریس بود، نمایش باغ وحش شیشه‌ای تنسی ویلیامز را با بازی دانشجویان آن دانشکده کارگردانی نمود. از جمله کسانی که با روستا در این نمایش همکاری داشتند می‌توان از امید جوهری، بدری بدیعی، مهشید افشارپناه و ناصر آقایی نام برد.

هما روستا دربارهٔ بازگشتش به ایران چنین گفته بود:

«بعد از فارغ‌التحصیلی به آلمان بازگشتم، خانواده‌ام بعد از فوت پدر در برلین زندگی می‌کردند و قرار بود من هم در برلین کارم را شروع کنم ولی چون لهجه داشتم، می‌خواستند مرا به شهر دیگری بفرستند تا ضمن یکی دو سالی کار کردن، لهجه‌ام بهتر شود؛ اما من تصمیم گرفتم تا به ایران بازگردم. نمی‌دانم چرا؟ واقعاً هنوز هم نتوانستم دلیل خاصی برای این تصمیم پیدا کنم. شاید دلیلش همان کشش درونی به ایران بود. به هر حال آمدم ایران و ماندم.»

پس از انقلاب در سال ۱۳۶۵، هما روستا در فیلم گزارش یک قتل به کارگردانی محمدعلی نجفی ایفای نقش نمود. در سال ۱۳۶۶ در فیلم پرنده کوچک خوشبختی پوران درخشنده بازی کرد و نامزد دریافت لوح زرین بهترین بازیگر نقش اول زن از ششمین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم فجر در همان سال گردید. سال ۱۳۶۸ در فیلم تمام وسوسه‌های زمین به کارگردانی حمید سمندریان ظاهر شد و نامزد دریافت سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن از هشتمین جشنواره بین‌المللی فیلم فجر گردید. در ۱۳۶۹، جایزه بهترین بازیگر زن را از جشنواره فرهنگی و هنری روستا به خاطر بازی در فیلم ملک خاتون به کارگردانی حسن محمدزاده دریافت نمود.

هما روستا دهه ۱۳۷۰ را با بازی در فیلم ممتاز مسافران کارِ بهرام بیضایی (۱۳۷۰) آغاز نمود و در ۱۳۷۱ در فیلم از کرخه تا راین ابراهیم حاتمی‌کیا به ایفای نقش پرداخت و بار دیگر نامزد دریافت سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن از یازدهمین جشنواره بین‌المللی فیلم فجر گردید. در ۱۳۷۴ به خاطر بازی در تله تآتر شعبده‌باز جایزه بهترین بازیگر را از جشنواره سیما کسب نمود.

در ۱۳۸۳ نمایش زمستان، نوشته امید سهرابی را روی صحنه برد و در ۱۳۸۴ نیز نمایش سانتاکروز ماکس فریش را با ترجمه‌ای از خودش کارگردانی کرد.  دیگر نمایش او آنتیگون در نیویورک نام دارد که در ۱۳۸۶ روی صحنه برد. بازگشت مجدد روستا به تلویزیون با سریال ترانه مادری در سال ۱۳۸۷ رقم خورد.

درگذشت

هما روستا در ۴ مهر ۱۳۹۴ خورشیدی مصادف با روز تولدش بر اثر بیماری سرطان سینهدر بیمارستانی در شهر لس آنجلس آمریکا درگذشت.  پیکر او در ۱۳ مهر ۹۴ به ایران منتقل شده و در قطعه هنرمندان بهشت زهرا به‌خاک سپرده شد..

کارنامهٔ هنری

تئاتر

آنتیگون در نیویورک (۱۳۸۶)

سانتاکروز (کارگردانی نوشته ماکس فریش ۱۳۸۴)

زمستان (نوشته امید سهرابی ۱۳۸۳)

بازی استریندبرگ (۱۳۷۸)

مرغ دریائی

مرده‌های بی کفن و دفن

گنجینه طلا و سرباز لاف زن

دائی وانیا

ببر گراز دندان

باغ‌وحش شیشه‌ای (۱۳۵۱)

بازی استریندبرگ

بازپرس

ازدواج آقای میسیسیپی

سینما

۱۳۸۶ - رفیق بد

۱۳۸۰ - لژیون

۱۳۷۵ - زن امروز

۱۳۷۲ - کودکانی از آب و گل

۱۳۷۱ - دو همسفر (اصغر هاشمی)

۱۳۷۱ - از کرخه تا راین (ابراهیم حاتمی‌کیا)

۱۳۷۰ - مسافران (بهرام بیضایی)

۱۳۶۹ - تیغ آفتاب

۱۳۶۹ - ملک خاتون

۱۳۶۸ - تمام وسوسه‌های زمین (حمید سمندریان)

۱۳۶۶ - پرنده کوچک خوشبختی (پوران درخشنده)

۱۳۶۵ - گزارش یک قتل (محمدعلی نجفی)

۱۳۵۰ - دیوار شیشه‌ای (ساموئل خاچیکیان)

تلویزیون

جوایز