توماس تام کروز ماپوتر چهارم (به انگلیسی: Thomas Cruise Mapother IV) (زاده ۳ ژوئیه ۱۹۶۲) هنرپیشه و تهیه‌کننده سرشناس آمریکایی است.

تام کروز در سیراکیوس از شهرهای مرکزی ایالت نیویورک آمریکا به دنیا آمد. نام کامل وی توماس کروز ماپوتر چهارم Thomas Cruise Mapother IV است

پدرش مهندس برق و مادرش معلم بود. خانواده آنها در اصل ریشه‌ای آلمانی، انگلیسی و ولزی دارند. تام دارای سه خواهر است که ماریان، لی آن و کاس نام دارند. لی آن کار تبلیغات تام کروز را بر عهده دارد.

زندگی آنها در مکان ثابتی نبود و خانواده آنها به شهرهای گوناگونی مهاجرت کردند. بنابر گفته تام کروز، وی تا به پایان رساندن دوره دبیرستان، در پانزده مدرسه مختلف درس خواند.^[۲] تام دوازده ساله بود که والدینش از هم جدا شدند. وی و خواهرش تحت سرپرستی مادرشان قرار گرفتند و در سالهای بعد در شهرهای گوناگونی ساکن شدند. تام مدتی آموزش مذهبی دید و قصد داشت کشیش شود اما از این کار رویگردان شد و در نهایت در سال ۱۹۸۰ از دبیرستانی در نیوجرسی فارغ‌التحصیل شد

تام کروز در سال ۱۹۸۷ با میمی راجرز هنرپیشه آمریکایی ازدواج کرد. میمی باعث آشنایی او با آئین مذهبی ساینتولوژی شد. این زوج در سال ۱۹۹۰ از هم جدا شدند. در همین سال به هنگام بازی در فیلم «روزهای تندر» با نیکول کیدمن بازیگر استرالیایی آشنا شد و مدتی بعد با وی ازدواج کرد. این ازدواج یازده سال دوام یافت. این زوج سرشناس، جذاب و محبوب، تا سالها از سرشناسترین زوجهای هالیوود به شمار می‌آمدند. آنها دو کودک را به فرزندی پذیرفتند. در سال ۲۰۰۱ در حالی که نیکول سه‌ماهه باردار بود از یکدیگر جدا شدند که موجب شد نیکول کودک مذکور را سقط کند. برخی نیز معتقدند دلیل جدایی وی از نیکول ناتوانی نیکول کیدمن در بچه دار شدن بوده است

وی تا سال ۲۰۰۴ با پنه‌لوپه کروز بازیگر اسپانیایی ارتباط داشت. در سال ۲۰۰۵ با کیتی هولمز بازیگر آمریکایی آشنا شد و مدتی بعد بر فراز برج ایفل به وی پیشنهاد ازدواج داد. مراسم عروسی آنها در دسامبر ۲۰۰۶ در براچیانو ایتالیا برگزار شد. این زوج هنری به اختصار با عنوان تام کت نیز شناخته می‌شوند. پیش از آن در ماه آوریل همان سال نخستین فرزند آنها به دنیا آمد که نام سوری را برای وی برگزیدند. سوری نخستین فرزند تنی تام و کیتی است و سومین فرزند تام کروز به حساب می‌آیددر ۲۹ جون ۲۰۱۲ و پس از پنج سال زندگی مشترک اعلام شد که هلمز روند قانونی طلاق از تام کروز را در نیویورک آغاز کرده است. وکلای این زوج تا ژوئیه ۲۰۱۲ به توافق رسیدند. هلمز و کروز توافق کرده‌اند که سوری نزد مادرش زندگی کند

تام کروز در سالهای دبیرستان در فیلم موزیکالی از طرف مدرسه شرکت کرد و مورد تحسین قرار گرفت. همین مسئله باعث شد وی به بازیگری بطور جدی علاقه‌مند شود. نخستین بازی جدی وی، تنها یک سال پس از به پایان بردن دوره دبیرستان، در فیلم «عشق بی پایان» به سال ۱۹۸۱ اتفاق افتاد. تا سال ۱۹۸۶ در چندین فیلم بازی کرد که چندان شهرتی برایش نداشت. اما در این سال وی به عنوان بازیگر اصلی فیلم تاپ گان برگزیده شد. داستان این فیلم حادثه‌ای در مورد آموزش خلبانان هواپیماهای شکاری در ارتش ایالات متحده بود. این فیلم پرفروشترین فیلم سال آمریکا شد و برای تام کروز شهرت فراوانی به همراه آورد

سالهای بعد، حضور تام کروز در فیلم‌های مشهور نمایان تر شد. در سال ۱۹۸۹ به همراه داستین هافمن در فیلم مرد بارانی شرکت کرد که این فیلم نامزده هشت جایزه اسکار شد. اما وی یک سال بعد توانست نخستین بار نامزد جایزه اسکار بهتری بازیگر نقش اول مرد برای بازی در فیلم «متولد چهارم ژوئیه» شود. در همین سال با بازی در فیلم «روزهای تندر» با نیکول کیدمن آشنا شد و بعدها با وی ازدواج کرد. تام کروز در سال ۱۹۹۶ به عنوان تهیه کننده و بازیگر نقش اول در فیلم مأموریت غیرممکن حاضر شد که با اقبال فراوان مواجه شد. چشمان کاملاً بسته به کارگردانیاستنلی کوبریک با حضور تام کروز و نیکول کیدمن در نقش یک زوج ثروتمند نقطه عطف دیگری در آثار هنری تام کروز به حساب می‌آید. این فیلم در سال ۱۹۹۹ اکران شد. قسمت دوم فیلم مأموریت غیرممکن در سال ۲۰۰۰ اکران شد و سومین فیلم پرفروش سال شد

تام کروز در سال ۲۰۰۲ در فیلم گزارش اقلیت ساخته استیون اسپیلبرگ بازی کرد. دو سال بعد فیلم جانبی یا کلترال از وی به نمایش درآمد که جوایز متعددی به همراه داشت. یک سال بعد در فیلم پرفروش جنگ دنیاها باز هم به کارگردانی استیون اسپیلبرگ نقش آفرینی کرد. سومین بخش از فیلم مأموریت غیرممکن در سال ۲۰۰۶ به روی پرده رفت که همانند دو قسمت قبلی فروش بالایی داشت. وی در سال ۲۰۰۷ در فیلم شیرها برای بره‌ها بازی کرد علاوه بر بازیگری، تام کروز از سال ۱۹۹۶ به عنوان تهیه‌کننده در تعدادی از فیلم‌های سینمایی مشارکت کرده است. وی از سال ۲۰۰۶ همراه با پائولا واگنر صاحب شرکت فیلمسازی یونایتد آرتیستزشد

در سال 2008 در فیلم جنگی والکری که بر اساس داستان واقعی بود ایفای نقش کرد 

سال 2010 فیلم اکشن و کمدی شوالیه و روز را به همراه کامرون دیاز روی پرده داشت و در سال 2011 قسمت چهارم ماموریت غیر ممکن با عنوان پروتکل شبح ، موفقیت بسیار خوبی برای او به ارمغان آورد تا جایی که در آن سال تبدیل به پر دآمد ترین بازیگر مرد هالیوود انتخاب شد .

نکته جالب در مورد این فیلم این است که کارگردان آن( برد برید )اولین تجربه ی کارگردانی خود را پشت سر میگذاشت و قبل از این فیلم تنها ساخت یک انیمیشن را در کارنامه داشت !

سال 2012 با فیلم جنایی و اکشن جک ریچر به سینماها بازگشت 

و 2013 فیلم اکشن و علمی تخیلی فراموشی به کارگردانی جوزف کازینسکی را روی پرده داشت .

در سال 2014 اولین همکاری تام کروز و داگ لیمان تبدیل به خلق اثری ماندگار به نام- لبه ی فردا - شد و توجه منتقدین و مخاطبین را به خود جلب کرد

سال 2015 قسمت پنجم ماموریت غیر ممکن با عنوان ملت سرکش نیز موفقیت خوبی در گیشه پشت سر گذاشت

اما سال  2016 و 2017 از نظر سینمایی برای تام کروز آن طور که باید خوب پیش نرفت و قسمت دوم جک ریچر به کارگردانی ادوارد زوییک و همچنین فیلم بازسازی شده ی مومیایی به هیچ عنوان رضایت منتقدین و مخاطبین را به همراه نداشت و در گیشه نیز به لطف فروش جهانی و اعتبار نام تام کروز از یک شکست بزرگ گریخت !

۱۹۸۴-نامزد گوی طلایی بهترین بازیگر نقش اول مرد کمدی یا موزیکال برای بازی در کسب و کار پرمخاطره

۱۹۹۰-نامزد اسکار بهترین بازیگر نقش اول مرد برای بازی درمتولد چهارم ژوئیه

۱۹۹۰-برندهٔ گوی طلایی بهترین بازیگر نقش اول مرد درام برای بازی در متولد چهارم ژوئیه

۱۹۹۳-نامزد گوی طلایی بهترین بازیگر نقش اول مرد درام برای بازی در چند آدم خوب

۱۹۹۷-نامزد اسکار بهترین بازیگر نقش اول مرد برای بازی در جری مگوائر

۱۹۹۷-برندهٔ گوی طلایی بهترین بازیگر نقش اول مرد کمدی یا موزیکال برای بازی در جری مگوائر

۲۰۰۰-نامزد اسکار بهترین بازیگر نقش مکمل مرد برای بازی در ماگنولیا

۲۰۰۰-برندهٔ گوی طلایی بهترین بازیگر نقش مکمل مرد برای بازی در ماگنولیا

۲۰۰۴-نامزد گوی طلایی بهترین بازیگر نقش اول مرد درام برای بازی در آخرین سامورایی

۲۰۰۹-نامزد گوی طلایی بهترین بازیگر نقش مکمل مرد برای بازی در تندر استوایی

عشق بی‌پایان (۱۹۸۱)

شیپور خاموشی (۱۹۸۱)

بیگانگان (۱۹۸۳)

از دست دادن آن (۱۹۸۳)

تجارت پرمخاطره (۱۹۸۳)

تمام حرکات درست (۱۹۸۳)

افسانه (۱۹۸۵)

تاپ گان (۱۹۸۶)

رنگ پول (۱۹۸۶)

کوکتل (۱۹۸۸)

مرد بارانی (۱۹۸۸)

متولد چهارم ژوئیه (۱۹۸۹)

روزهای تندر (۱۹۹۰)

دور و دورتر (۱۹۹۲)

چند آدم خوب (۱۹۹۲)

شرکت (۱۹۹۳)

مصاحبه با خون‌آشام (۱۹۹۴)

مأموریت غیرممکن (۱۹۹۶)

جری مگوایر (۱۹۹۶)

چشمان کاملاً بسته (۱۹۹۹)

ماگنولیا (۱۹۹۹)

مأموریت غیرممکن ۲ (۲۰۰۰)

آسمان وانیلی (۲۰۰۱)

گزارش اقلیت (۲۰۰۱)

آخرین سامورایی (۲۰۰۳)

وثیقه (۲۰۰۴)

جنگ دنیاها (۲۰۰۵)

مأموریت غیرممکن ۳ (۲۰۰۶)

شیرها برای بره‌ها (۲۰۰۷)

والکیری (۲۰۰۸)

تندر استوایی (۲۰۰۸)

شوالیه و روز (۲۰۱۰)

مأموریت غیرممکن ۴: پروتکل شبح (۲۰۱۲)

جک ریچر (۲۰۱۲)

دوران راک (۲۰۱۲)

فراموشی (۲۰۱۳)

لبهٔ فردا (۲۰۱۴)

مأموریت غیرممکن ۵: ملت یاغی (۲۰۱۵)

جک ریچر - هرگز بازنگرد (۲۰۱۶)

مومیایی (۲۰۱۷)

ساخت آمریکا (۲۰۱۷)

مأموریت غیرممکن ۶ (۲۰۱۸)