منوچهر طیاب (زادهٔ ۱۳۱۶ – درگذشتهٔ ۴ شهریور ۱۳۹۹) مستندساز، نویسنده و منتقد اهل ایران بود.

زندگی‌نامه:

منوچهر طیاب در سال ۱۳۱۶ در تهران متولد شد. وی دانش‌آموختهٔ رشتهٔ معماری از دانشگاه فنی وین و تحصیل کردهٔ رشتهٔ کارگردانی سینما و تلویزیون و طراحی صحنه از دانشکدهٔ سینمایی آکادمی دولتی موسیقی و هنرهای نمایشی وین بود.

منوچهر طیاب فیلمسازی خود را با کارگردانی فیلمی دربارهٔ سفال‌های قدیمی ایران آغاز کرد و بیش از ۹۰ فیلم مستند و آموزشی ساخت. وی استاد رشتهٔ سینما در دانشکدهٔ هنرهای دراماتیک و تلویزیون، سرپرست رشتهٔ سینماتوگرافی و عکاسی دانشکدهٔ علوم ارتباطات اجتماعی تهران و عضو هیئت داوران یونسکو در جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه لهستان بوده‌است.

او یک ایران‌شناس قهار و از جمله افرادی بود که به صورت متمرکز برای توسعه و گسترش عملی سینمای مستند در ایران تلاش نمود. طیاب معتقد بود که فرهنگ یک جریان سیال است که در ارتباط صحیح با دیگران معنا می‌یابد. او می‌کوشید سابقه و فرهنگ کهن و گنجینهٔ ایرانی را به دنیا معرفی کند و در این زمینه گفته بود:

امروز می‌توانیم با استفاده از این تصویر وقت بگذاریم و کشور خود را به جهانیان بشناسانیم . سینما این امکان را به ما می دهد که نه تنها فرهنگ و جغرافیای ایران را برای خودمان روشن کنیم، بلکه می‌توانیم وجوه آن را برای اروپاییان و در کل غیرایرانیان نیز روشن کنیم.

او کتاب فیلم‌های مستند خود از جمله: همراه باد در دل تنهایی کویر و دریای پارس را نیز چاپ و منتشر نمود. تنها فیلم داستانی طیاب سوزنبان است که در سال ۱۳۵۰ آن را ساخت.

فیلم "سفر در امتداد سرزمین کهن" مستندی است که به کارگردانی کاوه بهرامی مقدم و تهیه‌کنندگی رضا میرکریمی دربارهٔ منوچهر طیاب ساخته شده‌است.

درگذشت:

منوچهر طیاب، بامداد ۴ شهریور ۱۳۹۹، در سن ۸۳ سالگی در بیمارستانی در وین درگذشت.

ویژگی آثار :

تأکید بر پژوهشی ژرف برای ساخت اثر

تجربه گرایی: طیاب در ساخت مستند شیوه‌هایی را می آزمود که کمتر تجربه شده یا اصلاً کار نشده بود.

نگاه اجتماعی معترض: گاهی مستندهای طیاب، با تنه زدن به مستندهای سیاسی تکه تکه و توقیف می‌شدند.

کارکرد درام: این موضوع به ویژه در مستندهای علمی و مردم‌نگاری که ذاتاً از سرشتی خشک و غیرقابل انعطاف برخوردارند دیده می‌شود.

تنوع موضوعی: طیاب در حوزه‌های گوناگون علمی، تاریخی، معماری، انسان‌شناسی، هنرشناسی، ایران شناسی و ... صاحب اثر بود.

آثار:

سفال

سرامیک

ریتم

مسجد جامع اصفهان

چهلستون

ایران، سرزمین ادیان

معماری دوران صفوی

معماری اسلامی ایران: دورهٔ ایلخانی

اصفهان هندسه‌ای در مقیاس انسانی

سد راه شن

وانگه روان‌جهان گله کرد

همراه باد در دل تنهایی کویر / (کتاب منتشر شده در ۵ آبان ۱۳۸۱، انتشارات کتاب خورشید)

دریای پارس / (کتاب منتشر شده در ۸ اسفند ۱۳۸۵، انتشارات کتاب خورشید)

زاگرس، گاهواره تمدنی کهن

جوایز:

جایزهٔ سیمین دلفان از جشنوارهٔ بین‌المللی فیلم‌های مستند و آموزشی تهران (سرامیک)

دیپلم افتخار جشنوارهٔ برلین (مسجد جامع اصفهان)

دیپلم افتخار جشنوارهٔ وین (ریتم، ایران سرزمین ادیان)

دیپلم افتخار جشنوارهٔ مسکو (اصفهان هندسه‌ای در مقیاس انسانی)

دیپلم افتخار جشنوارهٔ رشد (وانگه روان‌جهان گله کرد)

لوح سیمین بهترین فیلم‌نامه و کارگردانی از جشنوارهٔ تورنتو (همراه باد در دل تنهایی کویر)

فیلم برگزیدهٔ جشنوارهٔ لوکارنو (همراه باد در دل تنهایی کویر)

لوح زرین جایزهٔ شهید آوینی (دریای پارس)