نصرت‌الله کریمی (زادهٔ ۱ دی ۱۳۰۳ در تهران) بازیگر، کارگردان و مجسمه‌ساز ایرانی است.

زندگی

پیش از انقلاب

نصرت‌الله کریمی زادهٔ اول دی‌ماه ۱۳۰۳ تهران است. دوره متوسطه را تا سیکل اول در هنرستان صنعتی ایران و آلمان گذراند و دیپلم متوسطه را از هنرستان هنرپیشگی دریافت کرد.او بعد از سه­ سال یعنی از سال ۱۳۱۷ تا ۱۳۲۰ به­­ تحصیل در زمینه هنرهای نمایشی، چهره­ پردازی و طراحی صحنه، در تنها آموزشگاه تئاتر که در تهران وجود داشت، پرداخت. مهم‌ترین استاد و راهنمای او در آن سال­­ها، هنرپیشه و کارگردان برجسته تئاتر، عبدالحسین نوشین بود. نوشین همچنان به عنوان بنیان­گذار تئاتر مدرن ایران مورد احترام است. کریمی از سال ۱۳۱۹ به­ بعد به­ عنوان بازیگر، گریمور و طراح صحنه در تماشاخانه ­­های مختلف تهران به کار پرداخت. او در سال ۱۳۲۳ به گروه­ تئاتر نوشین پیوست و تا سال ۱۳۳۱ همچنان در این گروه عضویت داشت. وی درنمایشنامه­­‌های مختلف از جمله "دختر شکلات­­ فروش" و "اوژنی گرانده" به ایفای نقش پرداخت. او از سال ۱۳۱۹ تا ۱۳۳۱ در تئاترهای مختلف به عنوان گریمور، بازیگر و گاه نمایشنامه نویس و کارگردان فعالیت می‌کرد. در این سال پس از ازدواج با یکی از بازیگران تئاتر سعدی، به اتفاق او برای تکمیل تحصیلات خود عازم ایتالیا شد و آنجا با وساطت سفیر وقت ایران دستیار سوم ویتوریو دسیکا شد. بعد از آن به جهت آموختن تئاتر عروسکی عازم اتریش شد و آنجا بعد از گذراندن دورة پنج سالة رشتهٔ کارگردانی سینما و تلویزیون، یک سال نیز دوره تکنیک فیلم‌های عروسکی را گذراند و با مدرک فوق لیسانس فارغ‌التحصیل شد و بعد از چند سال کار تئاتر و دوبله فیلم‌های خارجی به همراه حسین سرشار و فهیمه راستکار، در اردیبهشت ۱۳۴۳ به ایران مراجعت کرد و در همان سال به دعوت وزارت فرهنگ و هنر مسئولیت کارگاه نقاشی متحرک را به عهده گرفت و در آنجا فیلم‌های زیادی را با تکنیک‌های انیمیشن و عروسکی ساخت که در آرشیو وزارت ارشاد موجود هستند و عبارتند از: دل موش پوست پلنگ، شکار ماه، باباکرم، تعصب، سلسله مراتب، خروس بی محل، آدم شاخ درمیاره، پیدایش آتش، آقای شاکی. از سال ۱۳۴۶ تا ۱۳۴۸ نیز با ساخت سریال در تلویزیون مشغول به کار بود و بعد به ساخت فیلم سینمائی روی آورد و با فیلم‌های درشکه چی و محلل وارد عرصهٔ سینمای ایران شد.

عمدهٔ شهرت وی به‌دلیل بازی در سریال دایی‌جان ناپلئون در نقش «آقاجان» و نیز آثار سینمایی است که با سه عنوان نویسنده، کارگردان و بازیگر در آن‌ها حضور داشته‌است.

پس از انقلاب

وی پس از انقلاب ایران (۱۳۵۷) (عمدتاً به دلیل فیلم محلل) از کار و تدریس در عرصهٔ سینما منع شد و با این حال تمام این سال‌ها را در ایران ماند. وی قبل از انقلاب، ۶۰ مجسمه ساخته‌بود، ولی بعد از انقلاب که فرصت بیشتری داشت، ۵۰۰ مجسمه و صورتک ساخت و ده نمایشگاه برای آن‌ها برگزار کرد. وی در دوران اخیر به ساخت آگهی‌های فرهنگی برای تلویزیون پراخت که فیلم‌های یک‌دقیقه‌ای برای مبارزه با آلودگی هوا، صرفه‌جویی در مصرف آب و تنظیم خانواده از جمله این کارها هستند. وی در کنار این فعالیت‌ها به پرورش کاکتوس، به‌صورت تجاری، می‌پردازد. او همچنین فیلم‌نامه برخی از آثار قبلی‌اش مانند درشکه‌چی را منتشر نموده‌است. مراسم تجلیل از وی در سال ۱۳۸۶ در خانه هنرمندان ایران برگزار شد. فرزند او بابک کریمی در فیلم جدایی نادر از سیمین به ایفای نقش پرداخته است.

کارنامهٔ هنری

کارنامه هنری نصرت الله کریمی مشحون از تلاطم‌ها و جست و خیزهای متعدد بود. او خودش برای این مهم اصطلاح آب به آب شدن را ترجیح می داد و از دست کسانی که به او می گفتند : آخه نصرت چرا هی ازین شاخه به این شاخه می پری ناراحت می شد و می گفت : ولم کنین چی کارم دارین اقلا بفهمین که این حالت من اسمش آب به آب شدنه ... اعتراض دوستان و یاران دیرینه اش به این بود که : آخه با این سنت مرد حسابی چرا پا می شی می ری دستیاری ... اما او می گفت : سینما خون من است ... برای همین خاطر و از لج آن‌ها در سن هشتاد و چهار سالگی با وجود همه فعالیت‌های مستقل و مهمی که داشت رفت دستیاری اما چون دید خداوکیلی دستیاری برای یک چنین سنی کاری بس دشوار است خودش برگشت گفت : می شه منو بذارید مدیر برنامه‌ریزی ؟ ... اونام گفتن : باشه !