ایلای هرشل والاک (به انگلیسی: Eli Herschel Wallach) (زادهٔ ۷ دسامبر ۱۹۱۵ - درگذشتهٔ ۲۴ ژوئن ۲۰۱۴) بازیگر آمریکایی سینما، تلویزیون و تئاتر بود که بیش از شش دهه در این عرصه فعالیت داشت، او کار خود را در اواخر دههٔ ۱۹۴۰ شروع کرد؛ و برای ایفای نقش سیلوا واکارو در فیلم بیبی دال ۱۹۵۶ ساختهٔ الیا کازان جایزهٔ بفتا بازیگر تازه‌وارد را دریافت نمود؛ و همچنین نامزد جایزه گلدن گلوب بهترین بازیگر نقش مکمل مرد شد. مشهورترین نقش‌های وی در دنیای سینما کالورا در هفت دلاور ساختهٔ جان استرجس، گیدو در نخاله‌ها ساختهٔ جان هیوستن، توکو (زشت) در خوب، بد، زشت ساختهٔ سرجو لئونه می‌باشند و دیگر نقش‌های برجستهٔ وی شامل دون آلتوبلو در پدرخوانده ۳ ساختهٔ فرانسیس فورد کاپولا، کاتن وینبرگر در دو جک ساختهٔ جک نیکلسون و آرتور ابوت در تعطیلی ساختهٔ نانسی میرز هستند. والاک یکی از پرکارترین بازیگران آمریکایی بود که حتی در دههٔ ۹۰ زندگی خود فعال بود و در فیلم‌های وال استریت: پول هرگز نمی‌خوابد (۲۰۱۰) و نویسنده در سایه (۲۰۱۰) رومن پولانسکی ایفای نقش کرد.

اوایل زندگی

والاک در ردهوک بروکلین به دنیا آمد. پسر یک یهودی لهستانی مهاجر به نام برتا و آبراهام والاک بود. در همسایگی خانواده‌شان اکثراً ایتالیایی‌تبارها زندگی می‌کردند. والاک در سال ۱۹۳۶ از دانشگاه تگزاس در آستین با مدرک رشته تاریخ فارغ‌التحصیل شد.  او اولین تجربیات متد خود را در مدرسه Neighborhood Playhouse (تماشاخانه محلی) در نیویورک کسب کرد و وقتی که به دانشگاه تگزاس رفت با آن شریدان (بازیگر مشهور فرشتگان آلوده صورت) و والتر کرونکایت (خبرنگار و گوینده خبر شبکه سی بی اس) در تئاتری ایفای نقش کرد. 

دوران بازیگری

ایلای والاک کلاس‌های بازیگری را در آموزشگاه دراماتیک در نیویورک زیر نظر کارگردان آلمانی اروین پیسکاتور فرا گرفت. بعدها او به آکتورز استودیو تازه تأسیس پیوست؛ و در کنارمارلون براندو، مونتگومری کلیفت، سیدنی لومت، هربرت برگوف و همسرخود آن جکسون زیر نظر رابرت لوییز یکی از بنیان‌گذاران اکتورز استودیو به مطالعه بازیگری پرداخت. وی اولین حضور در تئاتر برادوی را در سال (۱۹۴۵) تجربه نمود و در سال (۱۹۵۱) برای ایفای نقش در تئاتر رز تاتو اثر تنسی ویلیامز توانست جایزه تونی را دریافت کند. از دیگر تئاترهای وی می‌توان به آقای رابرتز، مهمانخانه ماه آگوست، کامینو رئال نوشته (تنسی ویلیامز)، سرگرد باربارا (نوشته جورج برنارد شاو)، لوو و پلکان اشاره کرد. آخرین بار به عنوان نقش اصلی در نمایش ملاقات آقای گرین ایفای نقش کرد.

اولین حضور والاک در سینما، فیلم جنجالی بیبی دال (۱۹۵۶) ساخته الیا کازان بود؛ که آغازگر یک دوره پربار در سینما برای او بود گر چه به ندرت نقش‌های اول در سینما به وی می‌رسید. فیلم‌های اولیه وی شامل ردیف متهمان (۱۹۵۸) به کارگردانی دان سیگل، هفت دلاور (۱۹۶۰) ساخته جان استرجس در کنار یول براینر و استیو مک کوئین، نخاله‌ها (۱۹۶۱) اثر جان هیوستن در کنار مریلین مونرو، کلارک گیبل و مونتگومری کلیفت، چگونه غرب تسخیر شد (۱۹۶۲)، لرد جیم (۱۹۶۵) به کارگردانی ریچارد بروکس به همراه پیتر اوتول، چنگیزخان (۱۹۶۵)، چطور یک میلیون بدزدیم (۱۹۶۴) ساخته ویلیام وایلر در کنار آدری هپبرن و پیتر اوتول و شاید مشهورترین کار وی خوب، بد، زشت ساخته کم‌نظیر سرجیو لئونه به نقش توکو (زشت) در کنار کلینت ایستوود اشاره کرد. پس از موفقیت خوب، بد، زشت، والاک در چندین وسترن اسپاگتی مانند تک باشکوه (۱۹۶۸) ایفای نقش کرد.

والاک در کانون یکی از بدنام‌ترین قضایای بازیگری دههٔ ۱۹۵۰ که مربوط به مشهورشدن یکی از شخصیت‌های بزرگ و افسانه‌ای قرن بیستم آمریکا، یعنی فرانک سیناترا بود، قرار گرفت. در سال ۱۹۵۳ او خود را برای ایفای نقش ماجیو در فیلم از این‌جا تا ابدیت آماده می‌کرد که قبل از شروع فیلمبرداری، فرانک سیناترا جایگزین وی شد و سیناترا توانست برای ایفای این نقش جایزه اسکار بهترین بازیگر نقش مکمل مرد را از آن خود کند. بعدها چگونگی بدست آوردن این نقش توسط سیناترا الهام بخش شخصیت جانی فانتین در فیلم کلاسیک پدرخوانده (۱۹۷۲) شد.

او در دههٔ ۶۰ نقش آقای فریز را در مجموعه‌های بتمن ایفا نمود. نقشی که اوتو پرمینجر کارگردان مشهور لورا (۱۹۴۴) و آرنولد شوارزنگر نیز به ایفای آن پرداختند.

والاک در آخرین فیلم‌های سه اسطوره بازیگری هالیوود ایفای نقش کرد که هر سه بازیگر به ترتیب عبارتند از: کلارک گیبل، مریلین مونرو (نخاله‌ها) و استیو مک کوئین (شکارچی)

طلای مکنا (۱۹۶۹)، مغز (۱۹۶۹)، جو دیوانه (۱۹۷۴)، عمیق (۱۹۷۷)، شب و شهر (۱۹۹۲)، معشوقه‌های هالیوود (۱۹۹۲)، رودخانه میستیک (۲۰۰۳) از دیگر کارهای وی هستند.

ایلای والاک در ۱۳ نوامبر ۲۰۱۰ در ۹۴ سالگی جایزه اسکار افتخاری را از آن خود کرد.

زندگی شخصی

والاک در ۵ مارس ۱۹۴۸ با بازیگر تئاتر آن جکسون ازدواج کرد. این زوج یکی از دیرپاترین و موفق‌ترین زوج‌های تاریخ هالیوود به‌شمار می‌آیند.

فیلم شناسی