رضا هوشمند (زاده ۱۳۰۲ رشت - درگذشته ۳۱ اردیبهشت ۱۳۶۸)، بازیگر و چهره‌پرداز ایرانی بود. بازیگر فیلم‌هایی مثل شب قوزی (فرخ غفاری)، اسرار گنج دره جنی (ابراهیم گلستان) و باشو غریبه کوچک (بهرام بیضایی) و گریمور فیلم‌هایی مثل تنگنا (امیر نادری) و مسلخ (هادی صابر).

زندگی‌نامه

هوشمند کار هنری را از سال ۱۳۳۰ با پیش پرده و تصنیف خوانی در تئاتر گیلان آغاز کرد. او که از شاگردان اسماعیل مهرتاش بود در سال ۱۳۳۵ به تهران آمد و ساکن این شهر شد. در سال ۱۳۳۹ به دعوت علی محزون که در آن زمان در شیراز فعالیت تئاتری داشت، به آن شهر رفت و به مدت یک سال در آنجا کار تئاتر را ادامه داد. در سال ۱۳۴۰، همکاری اش را با تلویزیون کانال سه به عنوان چهره‌پرداز شروع کرد و سپس با بازی نقش کوتاهی در فیلم «فردا روشن است»، وارد سینما شد. او در کنار بازیگری، در یکی از چاپخانه‌ها به کار صحافی نیز اشتغال داشت. سال‌ها بعد به گروه پرویز صیاد پیوست. ابتدا به عنوان چهره‌پرداز و سپس بازیگر، به اتفاق همسرش فرخ‌لقا هوشمند، در چند فیلم و مجموعه تلویزیونی با صیاد همکاری کرد. او در فیلم‌های مطرحی مثل شب قوزی فرخ غفاری و خواستگار علی حاتمی و اسرار گنج دره جنی ابراهیم گلستان هم بازی کرد. پس از انقلاب، به دعوت بهرام بیضایی در فیلم «باشو، غریبه کوچک» نقش کوتاهی به عهده گرفت و سپس در مجموعهٔ تلویزیونی «کوچک جنگلی» نقش ژنرال آسینکوف روسی را بازی کرد.

تحصیلات رسمی و حرفه‌ای

استاد رضا هوشمند کار هنری را با پیش پرده و تصنیف خوانی در تئاتر گیلان در سال ۱۳۳۰ آغاز کرد. او از شاگردان اسماعیل مهرتاش بود در سال ۱۳۳۹ به دعوت علی محزون به شیراز رفت و یک سال درآنجا فعالیت تئاتری داشت از سال ۱۳۴۰ به عنوان چهره‌پرداز در کانال سوم تلویزیون و سپس به عنوان بازیگر مشغول به کار شد؛ و فیلم‌های بسیاری را بازی کرد.

خاطرات و وقایع تحصیل

وی از سال ۱۳۳۵ به تهران آمد و نیز در سال ۱۳۳۹ به مدت یک سال در شیراز فعالیت هنری داشته‌است.

فعالیت‌های ضمن تحصیل

رضا هوشمند به مشاهده فیلم‌های سینمایی به عنوان یک تماشاگر حرفه‌ای می‌پرداخت.

استادان و مربیان

مهمترین استاد رضا هوشمند در بازیگری و تئاتر اسماعیل مهرتاش بوده‌است.

همسر و فرزندان

فرخ‌لقا هوشمند همسر وی بودکه به همراه همسر خود در چند فیلم و مجموعه تلویزیونی با وی همکاری می‌کرد.

وقایع میانسالی

رضا هوشمند از سال ۱۳۳۷ با فیلم روزنه امید وارد عرصه فعالیت سینمای شد؛ و در چند سریال بازی می‌کرد؛ و نیز در بسیاری فیلم‌های سینمایی نقش عمده یی داشته‌است.

مشاغل و سمتهای مورد تصدی

در آغاز در گیلان پیش پرده خوان و تصنیف خوان بود. در شیراز فعالیت تئاتری می‌کرد و از سال ۱۳۳۷ به عنوان چهره‌پرداز و سپس بازیگر وارد سینما شد.

فعالیت‌های آموزشی

به عنوان هنرمندی تجربی گرچه رسماً فعالیت آموزشی نداشت اما فیلم‌ها و چهره‌پردازهای وی سرمشق برخی چهره‌پردازان و بازیگران جوان‌تر شد.

سایر فعالیت‌ها و برنامه‌های روزمره

رضا هوشمند در کنار فعالیت‌های سینمایی خود در یک از چاپخانه‌ای به کار صحافی نیز مشغول بوده‌است.

درگذشت

در ۳۱ اردیبهشت ماه ۱۳۶۸ در سن ۶۵ سالگی بر اثر بیماری آتروفی مغز در یکی از بیمارستان‌های تهران درگذشت و در بهشت زهرای تهران قطعه ۱۱۱، ردیف ۷۰، شماره ۷۸ به خاک سپرده شد.

آرا و گرایشهای خاص

در فعالیت‌های سینمای به انواع ژانرهای توجه داشت اما بیش از هر چیزی به طنز و مجموعه‌های تلویزیونی تاریخی و فرهنگی توجه داشت.

چگونگی عرضه آثار

بسیاری از آثار وی از سینمای ایران و تلویزیون ایران پخش شده‌است.

فیلم شناسی

بازیگر

سینمایی

باشو، غریبه کوچک (بهرام بیضایی)(۱۳۶۵)

میرزا کوچک‌خان (امیر قویدل)(۱۳۶۲)

آفتاب نشینها (مهدی صباغ زاده)(۱۳۶۰)

صمد به شهر می‌رود (پرویز صیاد)(۱۳۵۸)

ماجراهای علاءالدین و چراغ جادو (۱۳۵۷)

صمد در راه اژدها (پرویز صیاد)(۱۳۵۶)

تعصب (۱۳۵۴)

صمد خوشبخت می‌شود (پرویز صیاد)(۱۳۵۴)

اسرار گنج دره جنی (ابراهیم گلستان)(۱۳۵۳)

صمد آرتیست می‌شود (۱۳۵۳)

صمد به مدرسه می‌رود (۱۳۵۲)

خواستگار (علی حاتمی)(۱۳۵۱)

مردان خشن (۱۳۵۰)

ببر مازندران (۱۳۴۷)

کشتی نوح (۱۳۴۷)

بیست سال انتظار (۱۳۴۵)

پسر دهاتی (۱۳۴۵)

داغ ننگ (ایرج قادری)(۱۳۴۴)

اشک یتیم (۱۳۴۳)

جاهل محل (۱۳۴۳)

شب قوزی (فرخ غفاری)(۱۳۴۳)

ستاره‌ای چشمک زد (۱۳۴۲)

لاشخورها(۱۳۴۲)

اشک شوق (۱۳۴۱)

فردا روشن است (۱۳۳۹)

روزنه امید (۱۳۳۸)

تلویزیونی

پاییز صحرا (۱۳۶۳)

هشتمین سفر سندباد (۱۳۵۶)

هزار و یک شب (۱۳۵۴)

مأمور ما صمد در ماجراهای بالاتر از خطر (۱۳۵۳)

ماجراهای صمد (۱۳۵۲)

سرکار استوار (۱۳۴۶)

حرف تو حرف (۱۳۴۴)

چهره پرداز

صمد در راه اژدها (۱۳۵۶)

تعصب (۱۳۵۴)

صمد خوشبخت می‌شود (۱۳۵۴)

صمد آرتیست می‌شود (۱۳۵۳)

مسلخ (۱۳۵۳)

تنگنا (۱۳۵۲)

صمد به مدرسه می‌رود (۱۳۵۲)

خواستگار (۱۳۵۱)

صمد و سامی، لیلا و لی لی (۱۳۵۱)

صمد و فولاد زره دیو (۱۳۵۱)

فاتح دلها (۱۳۵۱)

برای که قلب‌ها می‌تپد (۱۳۵۰)

ببر مازندران (۱۳۴۷)

عشق قارون (۱۳۴۷)

کشتی نوح (۱۳۴۷)

پسر دهاتی (۱۳۴۵)

مأمور دو جانبه (۱۳۴۵)

داغ ننگ (۱۳۴۴)

شیرمرد (۱۳۴۴)

من مادرم (۱۳۴۴)

اشک یتیم (۱۳۴۳)

جاهل محل (۱۳۴۳)

ستاره‌ای چشمک زد (۱۳۴۲)

لاشخورها (۱۳۴۲)

محکوم (۱۳۴۲)

اشک شوق (۱۳۴۱)