لی لیان جیه (به چینی: 李连杰، به پین‌یین: Li Lianjie) هنرپیشه چینی و رزمی کار حرفه‌ای ووشو مشهور به جت لی در ۲۶ آوریل ۱۹۶۳ برابر با ۶ اردیبهشت ۱۳۴۲ به دنیا آمد. بعد از سه سال تمرینات سخت، برنده اولین مسابقه کشوریش برای تیم ووشو پکن می‌شود. اولین فیلم او معبد شائولین (۱۹۸۲) است. بعد از آن در فیلم‌های رزمی و برجسته زیادی بازی کرد از جمله مجموعه فیلم‌های روزی روزگاری در چین در نقش قهرمان مردمی وونگ فِی هونگ. اسلحه مرگبار ۴ (۱۹۸۸) اولین فیلم هالیوودی او که در نقش یک تبهکار ایفای نقش کرد، ولی اولین فیلم هالیوودی که در نقش اصلی بازی کرد رومئو باید بمیرد (۲۰۰۰) بود.

جت لی از زبان خودش:

اعضای خانوادهٔ من عبارت بودند از مادر، دو خواهر و دو برادر که از من بزرگتر بودند. در دو سالگی پدر خود را از دست دادم و چون بچه آخر بودم مادرم نمی‌گذاشت هر کاری که کمی دران احتمال خطر می‌رفت انجام دهم ومن نمی‌توانستم کارهایی را که تمام بچه‌های هم سن من انجام می‌دادند را انجام دهم. من طوری بار آمده بودم که اگر می‌گفتند " به این دست نزن " محال بود به ان دست بزنم. این اولین خاطرات کودکی من بودند و من در چنین حال و هوایی بزرگ شدم.

در هشت سالگی به کلاس اول رفتم. به دلایلی که خودم هم نمی‌دانم محبوب همه معلمها بودم و آن‌ها مرا لوس کرده بودند حسابی نازم خریدار داشت و هنوز هم نمی‌دانم کارشان درست بود یا نه ولی برایم جالب که هر درسی را امتحان می‌دادم بیست می‌شدم. فقط کلاس موسقی برایم عذاب اور بود. معلمم به خوبی از این موضوع باخبر بود. روز امتحان معلم مان اخرازهمه اسم مرا صدازد " لی لیان جی ". ازجا بلند وتوی دلم گفتم: لعنتی!

معلمم گفت: امروز گلو درد داری نه؟ من که از تعجب دهانم بازمانده بودگفتم: هان؟ بهترین فرصت بود که از زیرش در بروم ولی مادرم مرا طوری بار آورده بود که هیچ وقت دروغ نگم به همین دلیل مات و مبهوت با دهان باز همان‌طور سر جایم ایستادم. معلمم دوباره تکرار کرد :اگر گلو درد داری مجبور نیستی امتحان بدهی بنشین " بیست ".

آموزش " کونگ فو" (این هنر جنگی مسلط بر سرزمین چین است وبدلیل قدرت تحرک و سرعت عمل زیاد ان ازسوی دولت ومردم چین مورد توجه زیاد قرار گرفته‌است) را از تابستان ۱۹۷۱ شروع کردم. تمام بچه‌ها بر حسب سال تحصیلی شان در یک رشته ورزشی مشغول شدند وکلاس اولی‌ها را به کلاس " کونگ فو" فرستادند ولی ما هیچ‌کدام نمی‌دانستیم که این چه جور ورزشی است. با آمدن پاییز و باز شدن مدرسه‌ها از هزار نفری که در کلاس های" کونگ فو" ثبت نام کرده بودند فقط بیست نفر باقی‌ماندند و بقیه اخراج شدند و من از اینکه در بین این بیست نفر بودم احساس غرور می‌کردم به علاوه تنها کلاس اولی مدرسه خودمان در اینجا بودم. در این آکادمی استاد او "ووبن " دریافت که" لی"دارای یک استعداد ذاتی برای فراگیری این هنر رزمی دارد. چون " لی " در دو سالگی پدر خود را از دست داده بود علاقه زیادی به "کونگ فو"پیدا کرده بود و همین امر باعث پیشرفت زیادی در اوشد.

در ۱۹۷۴ برای گذراندن یک دوره آموزشی دیگر انتخاب شدم. دولت در صدد بود بهترین " کونگ فو " کار جوان کشور را انتخاب کند. این انتخاب ماه‌ها طول کشید و بالاخره مربیان سی نفر از بهترین‌ها را به عنوان برگزیده‌ها معرفی کردند که من هم جزو آن‌ها بودم. قرار بود این گروه از چهار شهر بزرگ آمریکا سفر کنیم و " کونگ فو "ی چین را به نمایش بگذاریم.

بازیگری:

جت لی در سن ۱۶سالگی اولین فیلم خود را به نام " معبد شائولین " بازی کرد و به شهرت زیادی در چین دست یافت. او بسوی آمریکا رفت و در سال ۱۹۸۸ در فیلم " اژدهای مبارز " به ایفای نقش پرداخت.

اما این فیلم با شکست روبرو شد و تماشاچی زیادی پیدا نکرد. اما " جت " درکار خود شکست نخورد و به کمک تهیه‌کننده و کارگردانی به نام " تسوی هارک " در سال ۱۹۹۰ فیلمی به نام " استاد " را به نمایش درآورد. تسوی می‌خواست " جت " را به یک ستاره جهانی تبدیل کند. او توانست " جت " را به هنگ کنگ بازگرداند و در این زمان فیلم " روزی روزگاری در چین " را در سال ۱۹۹۱ و همچنین " شمشیر زن " را در سال ۱۹۹۳ ساخت و در ادامه " جت " با انتخاب فیلم " اخرین قهرمان " در سال ۱۹۹۳ و بازی در ان مردم را به تعجب واداشت.

در سال ۱۹۹۴ " جت " به همراه " یوئن وو پینگ " کار گردان در حال ترقی و" گوردون چان " تصمیم به بازسازی فلسفه بروس لی وساختن فیلمی مانند فیلم " مشت‌های خشم " گرفتند. " جت " در ابتدا برای بازی در این فیلم کمی تردید داشت. اما " جت و یوئن و چان " بدقت کار کردند و بسیار راضی بودند که هم فیلمی برای ادامه سبک بروس لی و هم اینکه یک فیلم اصیل چینی را می‌سازند و هم اینکه سبک جدیدی در فیلم‌سازی ارائه می‌دهند و آن استفاده از بند (سبکی که در ان بنظر بیننده می‌رسد که بازیگر می‌تواند پرشهای بزرگ ویا حرکات سریع انجام دهد در حالی که این کارها بوسیله بند انجام می‌شود وبعد بوسیله جلوه‌های ویژه تصویری این بندها حذف می‌شود) است. البته " جت " با این سبک آشنایی داشت (در فیلم " روزی روزگاری درچین " از این سبک استفاده کرده بود) وبخوبی توانست این نقش را ایفا کند ونتیجه این تلاشها رسیدن به موفقیت بسیار بزرگ وساخته شدن فیلم " مشت افسانه " بود.

جت بار دیگر به همکاری با " تسوی هارک " پرداخت و سال ۱۹۹۶ در فیلم " ماسک سیاه " به ایفای نقش پرداخت. در سال ۱۹۹۷ دوباره پای خود را در کفش " وانگ فی هونگ " (یکی از اسطوره‌های چین) کرد و به ایفای نقش در یکی دیگر از سری فیلم‌های اصیل چینی به نام " روزی روزگاری در چین و امریکا " پرداخت.

- در سال ۱۹۹۸ " جت لی " اولین کار هالیوودی خود را در کنار بازیگر و کارگردان آمریکایی مل گیبسون انجام داد و در فیلم اسلحه مرگبار ۴ به ایفای نقش پرداخت اما این فیلم از نظر تجاری شکست خورد ولی این فیلم به معرفی " جت " به دنیای سینما کمک کرد. در سال ۱۹۹۹ بازی در فیلم " ماتریکس " به " جت پیشنهاد شد که او به دلیل مشکلی (به گفته خود او:به همسرم قول داده بودم که اگرباردار شدی کارم را یکسال رها می‌کنم تا بچه به دنیا بیاید) که برای او پیش‌آمد بازی در این فیلم را رد کرد.

" جت لی " در سال ۲۰۰۰ در فیلم " رومئو باید بمیرد " به کارگردانی " اندرز بارتکوویاک " دومین اثر خود را در آمریکا بازی کرد و این فیلم به موفقیت دست یافت و باعث شد به معروفیت " جت " در آمریکا افزوده شود.

در سال ۲۰۰۱ در فیلم " بوسه اژدها " در نقش یک گارد ویژه در پی وقوع جنایتی هولناک وماجرای قتل رئیس خود وارد صحنه می‌شود و مبارزات فوق‌العاده‌ای را از خود به نمایش می‌گذارد.

در سال ۲۰۰۱ " جت " در فیلم دیگری به نام " بی‌همتا " بازی کرد که یک فیلم تخیلی با هنرهای رزمی سنتی است که " جت " در دو نقش منفی ومثبت فیلم بازی می‌کند.

در سال ۲۰۰۲ در فیلم " قهرمان " بازی کرد و ساخت این فیلم باعث شد " جت " از گروه آمریکایی خود جدا شود و به چین بازگردد. فیلمبرداری این فیلم یک سال به طول انجامید. این فیلم سرشار از صحنه‌های مبارزه با شمشیر است و " جت لی " در لباس چینی به اصالت واقعی خود در می‌آید. در سال ۲۰۰۳ " جت " دوباره به آمریکا بازگشت و در فیلم " ز گهواره تا گور " به کارگردانی " اندرز بارتکوویاک " یکی از بهترین بازی‌های خود را ارائه کرد. در این فیلم قدرت و زیبایی هنرهای رزمی با داستان قوی و صحنه‌های چشمگیر فیلم ترکیب شده‌اند و به گفته تهیه‌کننده فیلم: مبارزه‌های فیلمبرداری شده قبلاً هرگز در هیچ فیلم دیگری به چشم نخورده‌است.

در سال ۲۰۰۵ در فیلم "رها شده" در کنار "مورگان فریمن" بازی کرد و در سال ۲۰۰۶ در فیلم بی‌باک بازی کرد و سپس از دنیای بازیگری خداحافظی کرد ولی خیلی زود پشیمان شد و در سال ۲۰۰۷ در فیلم "جنگ سالاران بازی کرد و برای دومین بار با "جیسون استتهام" در فیلم جنگ همبازی شد.

در سال ۲۰۰۸ در فیلم «قلمرو ممنوعه» با جکی چان همبازی شد و در قسمت سوم سری فیلم مومیایی در نقش منفی ظاهر شد.

در سال ۲۰۰۹ و ۲۰۱۰ در فیلم‌های «تأسیس جمهوری» و «اقیانوس بهشت» بازی کاملاً متفاوتی ارائه کرد و توانایی‌هایش در فیلم‌های درام به چالش کشید. همچنین به همراه بزرگان سینمای اکشن در فیلم «بی‌مصرف‌ها» حضور یافت. در سال ۲۰۱۲ در قسمت دوم این فیلم نیز حضوری کوتاه داشت. در سال ۲۰۱۳ در فیلم علائم خشم حضوری مکمل داشت. در سال ۲۰۱۴ در فیلم بی‌مصرف‌ها ۳ حضوری کوتاه داشت.

فیلم‌شناسی:

آثار مهم:

مجموعه‌فیلم روزی روزگاری در چین

مشت افسانه‌ای

ماسک سیاه

قاتل حرفه‌ای

اسلحه مرگبار ۴

یکه‌تاز (بی‌همتا)

بوسهٔ اژدها

قهرمان

رهاشده

بی‌باک

جنگ‌سالاران

جنگ

پادشاهی ممنوعه

مومیایی: مقبرهٔ امپراتور اژدها

اقیانوس بهشت

مجموعه‌فیلم یک‌بارمصرف‌ها

بی مصرف‌ها ۲

علائم خشم

بی مصرف‌ها ۳

بیماری:

جت لی گفته‌است که سال ۲۰۱۰ تشخیص داده که به بیماری تیروئید دچار شده و بیماری خود را با قرص کنترل کرد اما اکنون ظاهراً بیماری‌اش دوباره برگشته است. او همچنین گفته‌است که غده تیروئیدش پرکار است اما او برای مبارزه با این بیماری مصمم است. «من فقط یک آدم معمولی هستم، من «وونگ فی هونگ» نیستم، «هو یوان جیا» نیستم (قهرمانهای کنگ فویی که او نقش آن‌ها را بازی کرده) من شکست ناپذیر نیستم. من یکی مثل شما هستم. من درد می‌کشم، اما رنج نمی‌برم. من خوشحالم». لی اعتراف کرده که بعضی اوقات او مطمئن نیست که کار را ادامه دهد.

در حال حاضر جت لی به شدت بیمار است، شاید تنها در صندلی چرخدار در آینده، او یک بار گفت که او نزدیک به مرگ است. به‌تازگی گزارش شده‌است که جت لی غالباً در فعالیت‌های خود در چین شرکت می‌کند، اظهار داشت که می‌خواهد دوباره به ملت چین ملحق شود.