شان پن (به انگلیسی: Sean Penn) (زاده ۱۷ اوت ۱۹۶۰) بازیگر و کارگردان آمریکایی است. شان پن دو بار برنده جایزه اسکار بهترین بازیگر نقش اول مرد شده است.
زندگی شخصی
پن در اوت ۱۹۶۰ در سانتا مونیکای ایالت کالیفرنیا در آمریکا به دنیا آمد. پدرش، لئو پن، کارگردان یهودی، که به دلیل مخالفت با مککارتیسم در لیست سیاه قرارگرفت و مادرش "ایلین ریان" یک ایرلندی-ایتالیایی و پیرو مذهب کاتولیک بود. او دو برادر به نامهای کریس پن (هنرپیشه) و مایکل پن (موزیسین) دارد.
وی شوهر سابق مدونا خواننده مشهور آمریکایی است. آنها در سال ۱۹۸۸ میلادی و پس از آنکهشان پن در پی یک اختلاف زناشویی با «چوب بیسبال» به مدونا حمله کرد و او را مورد ضرب و شتم قرار داد، از هم جدا شدند. این ماجرا بعد از جدایی توسط مدونا تکذیب شد. وی بعدها پن بارابین رایت آشنا شد و در سال ۱۹۹۶ در حالی که دو بچه از ازدواج پیشیناش داشت با او ازدواج کرد.
بازیگری
نخستین تجربه بازیگری شان پن، در فیلم زمان های هیجانی در بلندی های هیجانات در سال ۱۹۸۲ بود. وی برای فیلمهای رودخانه میستیک و میلک جایزه اسکار بهترین بازیگر نقش اول مرد را دریافت کرده است. او همچنین برای سه فیلم من سام هستم، راه رفتن مرد مرده و رذل و دوستداشتنی هم نامزد جایزه اسکار شده بود. بازی وی و در تلفات جنگ ۱۹۸۹ ساخته برایان دی پالما در نقش یک گروهبان بسیار خشن در جنگ ویتنام مورد توجه منتقدان قرار گرفت. پن در سال ۱۹۹۳ بار دیگر جلوی دوربین برایان دی پالما رفت و در کنار آل پاچینو در فیلم راه کارلیتو به ایفای نقش پرداخت و به چهره تبدیل شد. شان پن در سال ۲۰۰۳ در چهار فیلم بازی کرد که دو فیلم از میان آنها او را به اوج قلهٔ موفقیت رساندند. وی با فیلم رودخانه میستیک کلینت ایستوود با بازی درخشان خود برای اولین بار به جایزه اسکار بهترین بازیگر نقش اول مرد رسید. در سال ۲۰۰۸ نیز با بازی در فیلم میلک ساخته گاس ون سنت به اوج بازگشت و بیش از پیش بازی او مورد توجه منتقدین و عموم قرار گرفت و برای بار دوم برنده جایزه اسکار بهترین بازیگر نقش اول مرد شد.
کارگردانی
در سال ۱۹۹۱ اولین کارگردانی خود را با فیلم دونده هندی تجربه کرد. او دو فیلم دیگر نیز با بازی جک نیکلسون با نام های نگهبان گذرگاه ۱۹۹۵ و قول (۲۰۰۱) کارگردانی کردهاست. در فیلم قول، میکی رورک نیز به ایفای نقشی کوتاه پرداخت. وی در ۲۰۰۷ فیلم بهسوی طبیعت وحشی را کارگردانی کرد و به توفیقات زیادی دست یافت.
کارهای بشر دوستانه و فعالیت های اجتماعی
شان پن در یک تجمع ضد جنگ در سال ۲۰۰۷، واشنگتون
پن یکی از فعالان حقوق بشر در یونیسف میباشد.
پیام به بوش
در اکتبر ۲۰۰۲ پن مبلغ ۵۶٫۰۰۰ دلار برای یکسری تبلیغ به واشینگتن پست پرداخت کرد که در آن تبلیغات، از جرج بوش، رئیس جمهور آمریکا، خواسته میشد روند خشونتها را پایان ببخشد. تبلیغات به صورت نامههای سرگشاده نوشته شد و در جهت مخالفت با حمله احتمالی به عراق و جنگهای ضدتروریسم بود.
سفر به عراق
او در دسامبر ۲۰۰۲ سفر کوتاهی به عراق داشت. وی در عراق به تهیه تصاویر و گزارش های مختلف شهرها و وضعیت مردم این کشور پرداخت.
حمایت از اعتراضها در ایران و مصر
شان پن پس از سرکوب مردم معترض به نتایج انتخابات ۱۳۸۸ توسط دولت ایران با اعتصاب غذا این اقدام را محکوم نمود. شان پن در اکتبر ۲۰۱۱ به جمع معترضین مصری در میدان التحریر قاهره پیوست. او در این جمع گفت:
«جهان از انقلاب شجاعانه مصر با هدف کسب آزادی الهام گرفته است و اینکه روشن است که آزادی در یک شب به دست نمیآید. هنوز مبارزه در پیش است و موضوعاتی مانند انتقال قدرت از نظامیان به مردم در دستور کار قرار دارد.
سفر به ایران
در ژوئن ۲۰۰۵ شان پن در سفری پنج روزه به عنوان خبرنگار روزنامهٔ سانفرانسیسکو کرونیکل از ایران دیدار کرد. و مجموعه گزارشهای خود از رویدادها و مصاحبههای پیش از انتخابات نهمین دوره ریاست جمهوری ایران را در روزنامهٔ سانفرانسیسکو کرونیکل به چاپ رساند. او در این سفر به عنوان خبرنگار در نماز جمعه شرکت کرد با مهدی هاشمی رفسنجانی، سید حسن خمینی، اکبر هاشمی رفسنجانی و نیز جمعی از اهالی سینما دیدار کرد. او پس از بازگشتش به آمریکا، در نامهای سرگشاده به جرج دبلیو بوش، دیک چینی و کاندولیزا رایس نوشت:
” شما میخواهید یک رویکرد خصمانه نسبت به ایران در حال حاضر داشته باشید؟ اجازه بدهید به شما چیزی در مورد ایران بگویم؛ چرا که من در آنجا بودم ولی شما نبودید. ایران کشور فوقالعادهای است. واقعاً فوقالعاده. شما فکر میکنید تنفرهای خودش را دارد؟ درست مانند ایالات متحده آمریکا که تنفرهایش را دارد. شما فکر میکنید یک رژیم فاسد دارد؟ همانند ایالات متحده که رژیم فاسدی دارد. آیا یک سلاح هستهای میخواهد؟ شاید. اما آیا ما یکی نداریم؟ اما مردم ایران مردم عالیای هستند. و ما با حمله نظامی به ایران، فرصتی برای متحد کردن یک کشور بزرگ را به نفرت علیه ما تبدیل میکنیم؛ و بااین کار یکی از امیدوارکنندهترین متحدان آیندهمان در دهههای بعد را از دست میدهیم. من دارم در مورد اکثریت جوانان صحبت میکنم، که در تفکرشان بیشترین طرفدار جدایی دین و سیاست هستند. این جوانان الهامبخشترین کسانی هستند که من در هر نقطه بر روی این سیاره ملاقاتشان کردم. اگر شما واقعاً چیزی در مورد ایران میدانید، این دقیقاً همان چیزی است که من بهش اشاره کردم.“
زلزله هائیتی
پن به عنوان سفیر افتخاری در کشور هاییتی کارش را آغاز کرد، ابتدای فعالیتش را با رساندن داروهای مُسکن به آسیبدیدگان زلزله آغاز کرد و پس از آن مدیریت کمپ توانبخشی مجدد به حادثهدیدگان را برعهده داشت. او فعالیتهای دیگری چون آواربرداری، تعمیر خانههای آسیبدیده و همچنین راهاندازی یک مرکز درمانی را در هاییتی انجام داد و بخاطر کارهای انسان دوستانه بسیار زیادی که بعد از زلزله سال ۲۰۱۰ هائیتی انجام داد، سفیر صلح هائیتی نامیده شد.
فیلمشناسی
سال فیلم توضیحات
۱۹۸۱ شیپور خاموشی
۱۹۸۶ سورپرایز شانگهای همراه با مدونا
۱۹۸۸ رنگها همراه با رابرت دنیرو
۱۹۸۹ ما فرشته نیستیم همراه با رابرت دنیرو
۱۹۹۳ راه کارلیتو همراه با آل پاچینو
۱۹۹۵ راه رفتن مرد مرده همراه با سوزان ساراندون
۱۹۹۷ او خیلی دوست داشتنیه
۱۹۹۷ دور برگردان همراه با جنیفر لوپز
بازی همراه با مایکل داگلاس
۱۹۹۸ خط باریک سرخ همراه با جان تراولتا
۲۰۰۰ وزن آب
۲۰۰۱ من سم هستم همراه با میشل فایفر
۲۰۰۳ رودخانه مرموز همراه با تیم رابینز
۲۱ گرم همراه با بنیسیو دل تورو و نائومی واتس
۲۰۰۴ قتل ریچارد نیکسون همراه با دان چیدل
۲۰۰۵ مترجم همراه با نیکول کیدمن
۲۰۰۶ همهٔ مردان پادشاه همراه با آنتونی هاپکینز
۲۰۰۸ میلک همراه با جاش برولین
تندر استوایی همراه با بن استیلر و رابرت داونی جونیور
۲۰۰۹ چه اتفاقی افتاده؟ همراه با رابرت دنیرو و بروس ویلیس
۲۰۱۰ بازی منصفانه همراه با نائومی واتس
۲۰۱۱ درخت زندگی همراه با برد پیت و جسیکا چستین
اینجا باید همانجا باشد همراه با فرانسیس مکدورمند
۲۰۱۳ جوخه گانگستر همراه با جاش برولین و رایان گاسلینگ
۲۰۱۵ دزد مسلح همراه با خاویر باردم