نبرد اوکیناوا در سال 1945 و در آخرین های ماه های جنگ جهانی دوم رخ داد، نبردی که از آن به عنوان یکی از پر تلفات ترین وقایع تاریخ بشر نیز نام برده می شود. در این نبرد سهمگین بیش از 150 هزار نفر جان باختند و علی رغم مقاومت سرسختانه ژاپن، به دلیل آنکه از یک سو آمریکا به ژاپن حمله ای اتمی انجام داده و از طرف دیگر شوروی سابق آنان را به اعلان جنگ تهدید کرده بود، در نهایت این جنگ با تسلیم شدن ژاپن پایان یافت.

« ستیغ اره ای » اما نه تماماً درباره این نبرد بلکه درباره پزشکی است که در این جنگ به دلیل اعتقادات مذهبی و انسانی اش حاضر به حمل سلاح نشد.داس با اینکه در جریان جنگ بارها دچار جراحت شدید شد اما هرگز حاضر به استفاده از سلاح نشد و با پایان یافتن جنگ نیز مدال و تقدیرنامه های فراوانی دریافت نمود و سخنرانی های فراوانی در مجامع بین المللی از خود به جای گذاشت. وی در سال 2006 درگذشت. داستان فیلم از این قرار است :

دزموند داس ( اندرو گارفیلد ) پزشک جوانی است که در دوران نبرد خونین میان ایالات متحده و ژاپن در جزیره اوکیناوا به خدمت ارتش در می آید اما به هیچ عنوان حاضر به حمل سلاح نمی شود. داس اعتقاد دارد که او برای کمک به همنوعانش ساخته شده و قرار نیست کسی باشد که جان آنها را می گیرد. وی با پافشاری بر اعتقاداتش، بدون سلاح به محل جنگ بی رحمانه ای که هر لحظه بر کشته های آن افزوده می شود می رود و ...

در تاریخ سینما آثار ضد جنگ متعددی بوده اند که درونمایه آنها به تصویر کشیدن ویژگی های انسانی افراد شرکت کننده در جنگ بوده است. « ستیغ اره ای » نیز از این قضیه مستثنی نیست و داستان قهرمانی را به تصویر می کشد که هرگز حاضر به زیر پا گذاشتن وجه انسانی خود نشد و بدون شلیک گلوله ای در زیر آتش توپخانه، جان انسانهای فراوانی را نجات داد. با اینحال تفاوت این فیلم با دیگر آثار جنگی سالهای گذشته در این است که مل گیبسون آن را به سبک و سیاق خود کارگردانی کرده است.

گیبسون همواره در آثاری که کارگردانی کرده شخصیتی با ویژگی های برجسته انسانی را به عنوان قهرمان داستان معرفی کرده و او را در جهنمی ترین وضعیت ممکن رها می کند تا مسیری را برای به توفیق رسیدنش ترسیم نماید. در این مورد شاید بتوان بهترین مثال را اثر جنجالی این کارگردان یعنی « مصائب مسیح » برشمرد که خشونت افسار گسیخته ای در آن وجود داشت اما پیام اصلی فیلم به مهرورزی و انسانیت منجر می شد.

در « ستیغ اره ای » نیز گیبسون فضای جنگ را بی رحمانه و با خشونتی کمتر دیده شده به تصویر کشیده است. جنگی که گیبسون آن را متصور شده فاقد وجه انسانی می باشد و هر ابزاری که بتواند انسانی را از میان بردارد در آن به کار گرفته شده تا تماشاگر لحظات زجر آور فراوانی را از سلاخی شدن سربازان مشاهده نماید. البته چنین رویکردی در کارگردانی گیبسون مسئله تازه ای نیست اما اینبار خشونت مورد علاقه گیبسون نسبت به آثار دیگرش کارکردی واقعی به خود دیده است چراکه نبرد واقعی اوکیناوا چه بسا خشونتی عمیق تر را شامل می شده که در کتب تاریخی به آن اشاره شده است.

« ستیغ اره ای » در پرداخت قهرمان داستانش نیز وجه انسانی او را مورد توجه قرار داده و از مقدس جلوه دادن داس خودداری کرده است. داس پزشکی متصور شده که به جهت اعتقاداتش حاضر به استفاده از سلاح نیست اما در بخش هایی از فیلم به خوبی نشان داده می شود که او نیز وسوسه حمل سلاح را در خود می بیند و دائم در یک چالش برای راسخ ماندن بر اعتقاداتش یا پیروی از رزم مسلحانه برای کشورش است. گیبسون با عریان نشان دادن حقیقت جنگ به تماشاگرش او را در جایگاهی قرار می دهد که بتواند این احساس را تجربه نماید که تصمیم داس در چه برهه ای از تاریخ و در چه شرایطی اتخاذ شد تا اهمیت آن دوچندان شود.

جالب آنکه گیبسون با هوشمندی وضعیت قهرمان داستان و سربازانی که در کنار او رزم پیشه کرده اند را به موازات هم روایت می کند و در نهایت به نقطه ای می رسد که این سوال مهم را مطرح می نماید که آیا رزم بدون سلاح داس ارزشی هم تراز با قهرمانان جنگ دارد که با سلاح به ایثار و از خودگذشتی مبادرت ورزیده اند؟

در میان بازیگران فیلم بهترین دستاورد برای اندرو گارفیلد رقم خورده که حالا دیگر می تواند خود را به عنوان یک بازیگر مستعد مطرح نماید. گارفیلد که در سالهای اخیر با حضور در سری فیلمهای « مرد عنکبوتی » رفته رفته در حال تبدیل شدن به یک چهره تجاری برای طرفداران نوجوان سینما به شمار می رفت، با بازی خوب خود در نقش دزموند داس توانسته از زیر سایه اَبَرقهرمانی سابقش خارج شود. دیگر بازیگران مکمل فیلم نیز در ایفای نقش های خود موفق بوده اند. نکته جالب درباره فیلم اینکه پسر ششم مل گیبسون یعنی میلو گیبسون نیز بازیگر نقش فورد در این فیلم بوده است.

« ستیغ اره ای » اثری در نکوهش جنگ است که بر پایه خشونتی قابل توجه ساخته شده که همانند بسیاری از آثار گیبسون در نهایت به یک رستگاری در ستایش انسانیت می رسد. فیلم جدید گیبسون صحنه های تاثیرگذار و پیامهای ضد جنگ فراوانی را هم در خود جای داده و قهرمانی را هم معرفی کرده که در وضعیت کنونی که خشونت در هر نقطه ای از جهان سایه افکنده، می تواند یک الگوی مناسب برای جهانیان باشد؛ نباید این نکته را فراموش کرد که دزموند داس شخصیتی واقعی بوده و نه زاییده ذهن تخیل نویسنده!